Do koliko godina žena može ostati trudna: Plodnost, godine i mogućnosti

Pitanje do koliko godina žena može ostati trudna često se postavlja u savremenom društvu, gde se odluka o roditeljstvu sve više odlaže. Iako se biološki sat ne može zaustaviti, napredak medicine i reproduktivnih tehnologija proširio je granice mogućeg. Razumevanje uticaja godina na plodnost ključno je za donošenje informisanih odluka o planiranju porodice.

Prirodna plodnost i godine

Žene se rađaju sa određenim brojem jajnih ćelija, čiji broj i kvalitet opadaju sa godinama. Plodnost je najveća u ranim dvadesetim godinama i počinje postepeno da opada nakon 30. godine, sa značajnim padom nakon 35. godine. Nakon 40. godine, šanse za prirodno začeće znatno su niže, a do 45. godine prirodna trudnoća je retka, iako nije potpuno nemoguća.

• Do 35. godine: Šanse za začeće u jednom ciklusu su oko 20-25%.

• Od 35. do 40. godine: Šanse padaju na 10-15% po ciklusu.

• Nakon 40. godine: Šanse se smanjuju na 5% ili manje po ciklusu.

• Do 45. godine: Prirodno začeće je malo verovatno, ali se dešava.

Žena može prirodno zatrudneti sve dok ima redovne ovulacije, odnosno do menopauze, koja obično nastupa između 45. i 55. godine. Međutim, važno je znati da plodnost može prestati i 5 do 10 godina pre menopauze.

Potpomognuta oplodnja (ART) kao opcija

Za žene koje žele da zatrudne u kasnijoj dobi, potpomognuta oplodnja (ART – Assisted Reproductive Technologies) može značajno povećati šanse. Ipak, uspešnost IVF-a (in vitro fertilizacije) opada sa godinama kada se koriste sopstvene jajne ćelije. Sa doniranim jajnim ćelijama, ishodi su mnogo više obećavajući, jer se koristi mlađi i kvalitetniji genetski materijal.

Dobne granice za potpomognutu oplodnju variraju u zavisnosti od zemlje i klinike, ali se generalno kreću do 50-55 godina starosti za žene, posebno kada se koriste donirane jajne ćelije. U nekim zemljama, poput SAD-a, Američko društvo za reproduktivnu medicinu preporučuje gornju dobnu granicu od 55 godina za pristup potpomognutoj oplodnji.

Rizici trudnoće u kasnijoj dobi

Trudnoća nakon 35. godine smatra se trudnoćom "napredne majčinske dobi" i nosi povećane rizike za majku i bebu. Iako mnoge žene u ovoj dobi imaju zdrave trudnoće, uz pažljivo praćenje, važno je biti svestan mogućih komplikacija:

• Pobačaj: Rizik raste sa godinama, a kod žena starijih od 40 godina, oko 40% trudnoća završava pobačajem.

• Hromozomske abnormalnosti: Povećava se rizik od Daunovog sindroma i drugih genetskih poremećaja.

• Gestacijski dijabetes: Rizik se povećava nakon 25. godine, a posebno je veći kod žena starijih od 40 godina.

• Visok krvni pritisak i preeklampsija: Rizik je veći kod trudnica starijih od 35 godina.

• Prevremeni porođaj i niska porođajna težina: Povećan rizik kod starijih majki.

• Višeplodna trudnoća: Češća je kod starijih žena, posebno uz potpomognutu oplodnju.

• Carski rez: Veća je verovatnoća potrebe za carskim rezom.

• Placenta previa: Stanje u kojem posteljica delimično ili potpuno prekriva cerviks.

• Mrtvorođenost: Rizik se blago povećava nakon 40. nedelje trudnoće kod žena starijih od 40 godina.

Zaključak

Iako biološki sat igra značajnu ulogu, odgovor na pitanje do koliko godina žena može ostati trudna nije jednostavan. Prirodna plodnost opada sa godinama, ali uz medicinsku pomoć, mnoge žene mogu ostvariti trudnoću i u kasnijim godinama. Ključno je informisati se, konsultovati se sa lekarima i stručnjacima za plodnost, te biti svestan potencijalnih rizika i prednosti. Uz pažljivo praćenje i prenatalnu negu, mnoge žene starije od 40 godina imaju zdrave trudnoće i rađaju zdrave bebe.